عرض حال مصنف بحضور رحمة للعالمین

ای ظہور تو شباب زندگی
جلوہ ات تعبیر خواب زندگی
ای زمین از بارگاہت ارجمند
آسمان از بوسۂ بامت بلند
شش جہت روشن ز تاب روی تو
ترک و تاجیک و عرب ہندوی تو
از تو بالا پایۂ این کائنات
فقر تو سرمایۂ این کائنات
در جہان شمع حیات افروختی
بندگان را خواجگی آموختی
بی تو از نابودمندیہا خجل
پیکران این سرای آب و گل
تا دم تو آتشے از گل گشود
تودہ ہای خاک را آدم نمود
ذرہ دامن گیر مہر و ماہ شد
یعنی از نیروی خویش آگاہ شد
تا مرا افتاد بر رویت نظر
از اب و ام گشتۂ ئی محبوب تر
عشق در من آتشی افروخت است
فرصتش بادا کہ جانم سوخت است
نالہ ئی مانند نی سامان من
آن چراغ خانۂ ویران من
از غم پنہان نگفتن مشکل است
بادہ در مینا نہفتن مشکل است
مسلم از سر نبی بیگانہ شد
باز این بیت الحرم بتخانہ شد
از منات و لات و عزی و ھبل
ہر یکی دارد بتی اندر بغل
شیخ ما از برہمن کافر تر است
زانکہ او را سومنات اندر سر است
رخت ہستی از عرب برچیدہ ئی
در خمستان عجم خوابیدہ ئی
شل ز برفاب عجم اعضای او
سرد تر از اشک او صہبای او
ہمچو کافر از اجل ترسندہ ئی
سینہ اش فارغ ز قلب زندہ ئی
نعشش از پیش طبیبان بردہ ام
در حضور مصطفی آوردہ ام
مردہ بود از آب حیوان گفتمش
سری از اسرار قرآن گفتمش
داستانی گفتم از یاران نجد
نکہتی آوردم از بستان نجد
محفل از شمع نوا افروختم
قوم را رمز حیات آموختم
گفت بر ما بندد افسون فرنگ
ہست غوغایش ز قانون فرنگ
ای بصیری را ردا بخشندہ ئی
بربط سلما مرا بخشندہ ئی
ذوق حق دہ این خطا اندیش را
اینکہ نشناسد متاع خویش را
گر دلم آئینۂ بی جوہر است
ور بحرفم غیر قرآن مضمر است
ای فروغت صبح اعصار و دہور
چشم تو بینندۂ ما فی الصدور
پردۂ ناموس فکرم چاک کن
این خیابان را ز خارم پاک کن
تنگ کن رخت حیات اندر برم
اہل ملت را نگہدار از شرم
سبز کشت نابسامانم مکن
بہرہ گیر از ابر نیسانم مکن
خشک گردان بادہ در انگور من
زہر ریز اندر مے کافور من
روز محشر خوار و رسوا کن مرا
بی نصیب از بوسۂ پا کن مرا
گر در اسرار قرآن سفتہ ام
با مسلمانان اگر حق گفتہ ام
ایکہ از احسان تو ناکس ، کس است
یک دعایت مزد گفتارم بس است
عرض کن پیش خدای عزوجل
عشق من گردد ھم آغوش عمل
دولت جان حزین بخشیدہ ئی
بہرہ ئی از علم دین بخشیدہ ئی
در عمل پایندہ تر گردان مرا
آب نیسانم گہر گردان مرا

رخت جان تا در جہان آوردہ ام
آرزوی دیگرے پروردہ ام
ہمچو دل در سینہ ام آسودہ است
محرم از صبح حیاتم بودہ است
از پدر تا نام تو آموختم
آتش این آرزو افروختم
تا فلک دیرینہ تر سازد مرا
در قمار زندگی بازد مرا
آرزوی من جوان تر می شود
این کہن صہبا گران تر می شود
این تمنا زیر خاکم گوہر است
در شبم تاب ہمین یک اختر است
مدتی با لالہ رویان ساختم
عشق با مرغولہ مویان باختم
بادہ ہا با ماہ سیمایان زدم
بر چراغ عافیت دامان زدم
برقہا رقصید گرد حاصلم
رھزنان بردند کالای دلم
این شراب از شیشۂ جانم نریخت
این زر سارا ز دامانم نریخت
عقل آزر پیشہ ام زنار بست
نقش او در کشور جانم نشست
سالہا بودم گرفتار شکی
از دماغ خشک من لاینفکی
حرفی از علم الیقین ناخواندہ ئی
در گمان آباد حکمت ماندہ ئی
ظلمتم از تاب حق بیگانہ بود
شامم از نور شفق بیگانہ بود
این تمنا در دلم خوابیدہ ماند
در صدف مثل گہر پوشیدہ ماند
آخر از پیمانۂ چشمم چکید
در ضمیر من نواہا آفرید
اے ز یاد غیر تو جانم تہی
بر لبش آرم اگر فرمان دہی
زندگی را از عمل سامان نبود
پس مرا این آرزو شایان نبود
شرم از اظہار او آید مرا
شفقت تو جرأت افزاید مرا
ہست شأن رحمتت گیتی نواز
آرزو دارم کہ میرم در حجاز
مسلمی از ماسوا بیگانہ ئی
تا کجا زناری بتخانہ ئی
حیف چون او را سرآید روزگار
پیکرش را دیر گیرد در کنار
از درت خیزد اگر اجزای من
وای امروزم خوشا فردای من
فرخا شھری کہ تو بودی در آن
ای خنک خاکی کہ آسودی در آن
’’مسکن یار است و شہر شاہ من
پیش عاشق این بود حب الوطن‘‘
کوکبم را دیدۂ بیدار بخش
مرقدی در سایۂ دیوار بخش
تا بیاساید دل بی تاب من
بستگی پیدا کند سیماب من
با فلک گویم کہ آرامم نگر
دیدہ ئی آغازم ، انجامم نگر