ارکان اساسی ملیہ اسلامیہ

رکن اول: ’’توحید‘‘
رکن دوم : ’’رسالت‘‘

رکن اول: ’’توحید‘‘
در جہان کیف و کم گردید عقل
پی بہ منزل برد از توحید عقل
ورنہ این بیچارہ را منزل کجاست
کشتی ادراک را ساحل کجاست
اہل حق را رمز توحید ازبر است
در ’’اتی الرحمن عبدا‘‘ٔ مضمر است
تا ز اسرار تو بنماید ترا
امتحانش از عمل باید ترا
دین ازو حکمت ازو آئین ازو
زور ازو قوت ازو تمکین ازو
عالمان را جلوہ اش حیرت دہد
عاشقان را بر عمل قدرت دہد
پست اندر سایہ اش گردد بلند
خاک چون اکسیر گردد ارجمند
قدرت او برگزیند بندہ را
نوع دیگر آفریند بندہ را
در رہ حق تیز تر گردد تکش
گرم تر از برق خون اندر رگش
بیم و شک میرد عمل گیرد حیات
چشم می بیند ضمیر کائنات
چون مقام عبدۂ محکم شود
کاسہ ی دریوزہ جام جم شود

ملت بیضا تن و جان لاالہ
ساز ما را پردہ گردان لاالہ
لاالہ سرمایہ ی اسرار ما
رشتہ اش شیرازہ ی افکار ما
حرفش از لب چون بدل آید ہمی
زندگی را قوت افزاید ہمی
نقش او گر سنگ گیرد دل شود
دل گر از یادش نسوزد گل شود
چون دل از سوز غمش افروختیم
خرمن امکان ز آہی سوختیم
آب دلہا در میان سینہ ہا
سوز او بگداخت این آئینہ ہا
شعلہ اش چون لالہ در رگہای ما
نیست غیر از داغ او کالای ما
اسود از توحید احمر می شود
خویش فاروق و ابوذر می شود
دل مقام خویشی و بیگانگی است
شوق را مستی ز ہم پیمانگی است
ملت از یک رنگی دلہاستی
روشن از یک جلوہ این سیناستی
قوم را اندیشہ ہا باید یکی
در ضمیرش مدعا باید یکی
جذبہ باید در سرشت او یکی
ہم عیار خوب و زشت او یکی
گر نباشد سوز حق در ساز فکر
نیست ممکن این چنین انداز فکر
ما مسلمانیم و اولاد خلیل
از ’’ابیکم‘‘ گیر اگر خواہی دلیل
با وطن وابستہ تقدیر امم
بر نسب بنیاد تعمیر امم
اصل ملت در وطن دیدن کہ چہ
باد و آب و گل پرستیدن کہ چہ
بر نسب نازان شدن نادانی است
حکم او اندر تن و تن فانی است
ملت ما را اساس دیگر است
این اساس اندر دل ما مضمر است
حاضریم و دل بغایب بستہ ایم
پس ز بند این و آن وارستہ ایم
رشتہ ی این قوم مثل انجم است
چون نگہ ہم از نگاہ ما گم است
تیر خوش پیکان یک کیشیم ما
یک نما یک بین یک اندیشیم ما
مدعای ما مآل ما یکیست
طرز و انداز خیال ما یکیست
ما ز نعمتہای او اخوان شدیم
یک زبان و یکدل و یکجان شدیم

  در معنی اینکہ یأس و حزن و خوف ام الخبائث است و   قاطع حیات و توحید ازالۂ این امراض خبیثہ می کند
مرگ را سامان ز قطع آرزوست
زندگانی محکم از لاتقنطوا ست
تا امید از آرزوی پیہم است
نا امیدی زندگانی را سم است
نا امیدی ہمچو گور افشاردت
گرچہ الوندی ز پا می آردت
ناتوانی بندہ ی احسان او
نامرادی بستہ ی دامان او
زندگی را یأس خواب آور بود
این دلیل سستی عنصر بود
چشم جانرا سرمہ اش اعمی کند
روز روشن را شب یلدا کند
از دمش میرد قوای زندگی
خشک گردد چشمہ ہای زندگی
خفتہ با غم در تہ یک چادر است
غم رگ جان را مثال نشتر است
ای کہ در زندان غم باشی اسیر
از نبی تعلیم لاتحزن بگیر
این سبق صدیق را صدیق کرد
سر خوش از پیمانہ ی تحقیق کرد
از رضا مسلم مثال کوکب است
در رہ ہستی تبسم بر لب است
گر خدا داری ز غم آزاد شو
از خیال بیش و کم آزاد شو

قوت ایمان حیات افزایدت
ورد ’’لا خوف علیہم‘‘ بایدت
چون کلیمی سوی فرعونی رود
قلب او از لاتخف محکم شود
بیم غیر اللہ عمل را دشمن است
کاروان زندگی را رہزن است
عزم محکم ممکنات اندیش ازو
ھمت عالی تأمل کیش ازو
تخم او چون در گلت خود را نشاند
زندگی از خود نمائی باز ماند
فطرت او تنگ تاب و سازگار
با دل لرزان و دست رعشہ دار
دزدد از پا طاقت رفتار را
می رباید از دماغ افکار را
دشمنت ترسان اگر بیند ترا
از خیابانت چو گل چیند ترا
ضرب تیغ او قوی تر می فتد
ہم نگاہش مثل خنجر می فتد
بیم چون بند است اندر پای ما
ورنہ صد سیل است در دریای ما
بر نمے آید اگر آہنگ تو
نرم از بیم است تار چنگ تو
گوشتابش دہ کہ گردد نغمہ خیز
بر فلک از نالہ آرد رستخیز
بیم ، جاسوسی است از اقلیم مرگ
اندرونش تیرہ مثل میم مرگ
چشم او برھمزن کار حیات
گوش او بزگیر اخبار حیات
ہر شر پنہان کہ اندر قلب تست
اصل او بیم است اگر بینی درست
لابہ و مکاری و کین و دروغ
این ہمہ از خوف می گیرد فروغ
پردہ ی زور و ریا پیراہنش
فتنہ را آغوش مادر دامنش
زانکہ از ھمت نباشد استوار
می شود خوشنود با ناسازگار
ہر کہ رمز مصطفی فہمیدہ است
شرک را در خوف مضمر دیدہ است

  محاورۂ تیر و شمشیر
سر حق تیر از لب سوفار گفت
تیغ را در گرمی پیکار گفت
ای پریھا جوہر اندر قاف تو
ذوالفقار حیدر از اسلاف تو
قوت بازوی خالد دیدہ ئی
شام را بر سر شفق پاشیدہ ئی
آتش قہر خدا سرمایہ ات
جنت الفردوس زیر سایہ ات
در ہوایم یا میان ترکشم
ہر کجا باشم سراپا آتشم
از کمان آیم چو سوی سینہ من
نیک می بینم بہ توی سینہ من
گر نباشد در میان قلب سلیم
فارغ از اندیشہ ہای یأس و بیم
چاک چاک از نوک خود گردانمش
نیمہ ئی از موج خون پوشانمش
ور صفای او ز قلب مؤمن است
ظاہرش روشن ز نور باطن است
از تف او آب گردد جان من
ہمچو شبنم می چکد پیکان من

  حکایت شیر و شہنشاہ عالمگیررحمة اﷲ علیہ
شاہ عالمگیر گردون آستان
اعتبار دودمان گورگان
پایہ ی اسلامیان برتر ازو
احترام شرع پیغمبر ازو
در میان کارزار کفر و دین
ترکش ما را خدنگ آخرین
تخم الحادی کہ اکبر پرورید
باز اندر فطرت دارا دمید
شمع دل در سینہ ہا روشن نبود
ملت ما از فساد ایمن نبود
حق گزید از ہند عالمگیر را
آن فقیر صاحب شمشیر را
از پی احیای دین مأمور کرد
بہر تجدید یقین مأمور کرد
برق تیغش خرمن الحاد سوخت
شمع دین در محفل ما بر فروخت
کور ذوقان داستانہا ساختند
وسعت ادراک او نشناختند
شعلہ ی توحید را پروانہ بود
چون براہیم اندرین بتخانہ بود
در صف شاہنشان یکتاستی
فقر او از تربتش پیداستی

روزی آن زیبندہ ی تاج و سریر
آن سپہدار و شہنشاہ و فقیر
صبحگاہان شد بہ سیر بیشہ ئی
با پرستاری وفا اندیشہ ئی
سر خوش از کیفیت باد سحر
طایران تسبیح خوان بر ہر شجر
شاہ رمز آگاہ شد محو نماز
خیمہ بر زد در حقیقت از مجاز
شیر ببر آمد پدید از طرف دشت
از خروش او فلک لرزندہ گشت
بوی انسان دادش از انسان خبر
پنجہ عالمگیر را زد بر کمر
دست شہ نادیدہ خنجر بر کشید
شرزہ شیری را شکم از ھم درید
دل بخود راہی نداد اندیشہ را
شیر قالین کرد شیر بیشہ را
باز سوی حق رمید آن ناصبور
بود معراجش نماز با حضور
این چنین دل خود نما و خود شکن
دارد اندر سینہ ی مؤمن وطن
بندہ ی حق پیش مولا لاستی
پیش باطل از نعم بر جاستی
تو ہم ای نادان دلی آور بدست
شاہدی را محملی آور بدست
خویش را در باز و خود را بازگیر
دام گستر از نیاز و ناز گیر
عشق را آتش زن اندیشہ کن
روبہ حق باش و شیری پیشہ کن
خوف حق عنوان ایمان است و بس
خوف غیر از شرک پنہان است و بس
 
رکن دوم : ’’رسالت‘‘
تارک آفل براھیم خلیل
انبیا را نقش پای او دلیل
آن خدای لم یزل را آیتی
داشت در دل آرزوی ملتی
جوی اشک از چشم بیخوابش چکید
تا پیام ’’طہرابیتی‘‘ شنید
بہر ما ویرانہ ئے آباد کرد
طائفان را خانہ ئی بنیاد کرد
تا نہال ’’تب علینا‘‘ غنچہ بست
صورت کار بہار ما نشست
حق تعالی پیکر ما آفرید
وز رسالت در تن ما جان دمید
حرف بی صوت اندرین عالم بدیم
از رسالت مصرع موزون شدیم
از رسالت در جہان تکوین ما
از رسالت دین ما آئین ما
از رسالت صد ہزار ما یک است
جزو ما از جزو ’’مالاینفک‘‘ است
آن کہ شان اوست ’’یہدی من یرید‘‘
از رسالت حلقہ گرد ما کشید
حلقہ ی ملت محیط افزاستی
مرکز او وادی بطحا ستی
ما ز حکم نسبت او ملتیم
اھل عالم را پیام رحمتیم
از میان بحر او خیزیم ما
مثل موج از ھم نمیریزیم ما
امتش در حرز دیوار حرم
نعرہ زن مانند شیران در اجم
معنی حرفم کنی تحقیق اگر
بنگری با دیدہ ی صدیق اگر
قوت قلب و جگر گردد نبے
از خدا محبوب تر گردد نبی
قلب مؤمن را کتابش قوت است
حکمتش حبل الورید ملت است
دامنش از دست دادن ، مردن است
چون گل از باد خزان افسردن است
زندگی قوم از دم او یافت است
این سحر از آفتابش تافت است
فرد از حق ، ملت از وی زندہ است
از شعاع مہر او تابندہ است
از رسالت ہم نوا گشتیم ما
ہم نفس ھم مدعا گشتیم ما
کثرت ہم مدعا وحدت شود
پختہ چون وحدت شود ملت شود
زندہ ہر کثرت ز بند وحدت است
وحدت مسلم ز دین فطرت است
دین فطرت از نبی آموختیم
در رہ حق مشعلی افروختیم
این گہر از بحر بی پایان اوست
ما کہ یک جانیم از احسان اوست
تا نہ این وحدت ز دست ما رود
ہستی ما با ابد ھمدم شود
پس خدا بر ما شریعت ختم کرد
بر رسول ما رسالت ختم کرد
رونق از ما محفل ایام را
او رسل را ختم و ما اقوام را
خدمت ساقی گری با ما گذاشت
داد ما را آخرین جامی کہ داشت
’’لا نبی بعدی‘‘ ز احسان خداست
پردہ ی ناموس دین مصطفی است
قوم را سرمایہ ی قوت ازو
حفظ سر وحدت ملت ازو
حق تعالی نقش ہر دعوی شکست
تا ابد اسلام را شیرازہ بست
دل ز غیر اللہ مسلمان بر کند
نعرہ ی لا قوم بعدی می زند

  در معنی اینکہ مقصود رسالت محمدیہ  تشکیل و تأسیس حریت و مساوات و اخوت بنی نوع آدم است
بود انسان در جہان انسان پرست
ناکس و نابود مند و زیر دست
سطوت کسری و قیصر رہزنش
بند ہا در دست و پا و گردنش
کاہن و پاپا و سلطان و امیر
بہر یک نخچیر صد نخچیر گیر
صاحب اورنگ و ہم پیر کنشت
باج بر کشت خراب او نوشت
در کلیسا اسقف رضوان فروش
بہر این صید زبون دامی بدوش
برہمن گل از خیابانش ببرد
خرمنش مغ زادہ با آتش سپرد
از غلامی فطرت او دون شدہ
نغمہ ہا اندر نی او خون شدہ
تا امینی حق بحقداران سپرد
بندگان را مسند خاقان سپرد
شعلہ ہا از مردہ خاکستر گشاد
کوھکن را پایہ ی پرویز داد
اعتبار کار بندان را فزود
خواجگی از کار فرمایان ربود
قوت او ہر کہن پیکر شکست
نوع انسان را حصار تازہ بست
تازہ جان اندر تن آدم دمید
بندہ را باز از خداوندان خرید
زادن او مرگ دنیای کہن
مرگ آتشخانہ و دیر و شمن
حریت زاد از ضمیر پاک او
این می نوشین چکید از تاک او
عصر نو کاین صد چراغ آوردہ است
چشم در آغوش او وا کردہ است
نقش نو بر صفحہ ہستی کشید
امتی گیتی گشائی آفرید
امتی از ما سوا بیگانہ ئی
بر چراغ مصطفی پروانہ ئی
امتی از گرمی حق سینہ تاب
ذرہ اش شمع حریم آفتاب
کائنات از کیف او رنگین شدہ
کعبہ ہا بتخانہ ہای چین شدہ
مرسلان و انبیا آبای او
اکرم او نزد حق اتقای او
’’کل مؤمن اخوة‘‘ اندر دلش
حریت سرمایہ آب و گلش
نا شکیب امتیازات آمدہ
در نھاد او مساوات آمدہ
ہمچو سرو آزاد فرزندان او
پختہ از ’’قالوا بلی‘‘ پیمان او
سجدہ ی حق گل بسیمایش زدہ
ماہ و انجم بوسہ بر پایش زدہ

  حکایت بوعبید و جابان در معنی اخوت اسلامیہ
شد اسیر مسلمی اندر نبرد
قائدی از قائدان یزد جرد
گبر باران دیدہ و عیار بود
حیلہ جو و پرفن و مکار بود
از مقام خود خبردارش نکرد
ہم ز نام خود خبردارش نکرد
گفت می خواہم کہ جان بخشی مرا
چون مسلمانان امان بخشی مرا
کرد مسلم تیغ را اندر نیام
گفت خونت  ریختن بر من حرام
چون درفش کاویانی چاک شد
آتش اولاد ساسان خاک شد
آشکارا شد کہ جابان است او
میر سربازان ایران است او
قتل او از میر عسکر خواستند
از فریب او سخن آراستند
بوعبید آن سید فوج حجاز
در وغا عزمش ز لشکر بی نیاز
گفت ای یاران مسلمانیم ما
تار چنگیم و یک آہنگیم ما
نعرہ ی حیدر نوای بوذر است
گرچہ از حلق بلال و قنبر است
ہر یکی از ما امین ملت است
صلح وکینش ، صلح وکین ملت است
ملت ار گردد اساس جان فرد
عہد ملت می شود پیمان فرد
گرچہ جابان دشمن ما بودہ است
مسلمی او را امان بخشودہ است
خون او ای معشر خیرالانام
بر دم تیغ مسلمانان حرام
 
حکایت سلطان مراد و معمار در معنی مساوات اسلامیہ
بود معماری ز اقلیم خجند
در فن تعمیر نام او بلند
ساخت آن صنعت گر فرہاد زاد
مسجدی از حکم سلطان مراد
خوش نیامد شاہ را تعمیر او
خشمگین گردید از تقصیر او
آتش سوزندہ از چشمش چکید
دست آن بیچارہ از خنجر برید
جوی خون از ساعد معمار رفت
پیش قاضی ناتوان و زار رفت
آن ہنرمندی کہ دستش سنگ سفت
داستان جور سلطان باز گفت
گفت ای پیغام حق گفتار تو
حفظ آئین محمد کار تو
سفتہ گوش سطوت شاہان نیم
قطع کن از روی قرآن دعویم
قاضی عادل بدندان خستہ لب
کرد شہ را در حضور خود طلب
رنگ شہ از ہیبت قرآن پرید
پیش قاضی چون خطاکاران رسید
از خجالت دیدہ بر پا دوختہ
عارض او لالہ ہا اندوختہ
یک طرف فریادی دعوی گری
یک طرف شاہنشہ گردون فری
گفت شہ از کردہ خجلت بردہ ام
اعتراف از جرم خود آوردہ ام
گفت قاضی فی القصاص آمد حیوة
زندگی گیرد باین قانون ثبات
عبد مسلم کمتر از احرار نیست
خون شہ رنگین تر از معمار نیست
چون مراد این آیہ ی محکم شنید
دست خویش از آستین بیرون کشید
مدعی را تاب خاموشی نماند
آیہ ی ’’بالعدل و الاحسان‘‘ خواند
گفت از بہر خدا بخشیدمش
از برای مصطفی بخشیدمش
یافت موری بر سلیمانی ظفر
سطوت آئین پیغمبر نگر
پیش قرآن بندہ و مولا یکی است
بوریا و مسند دیبا یکی است